Op 16 juni werd de sanitaire noodwet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke gepubliceerd in het Staatsblad. Het gaat om een wet met maatregelen ter beheersing van de COVID-19-pandemie en andere dringende maatregelen in het domein van de gezondheidzorg.
Verreikende macht in crisistijd
Exportverboden opleggen, bedrijven en werknemers opvorderen en zelf geneesmiddelen maken: de sanitaire noodwet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) geeft de staat verreikende macht in de strijd tegen pandemieën.
De wet voorziet een aantal permanente maatregelen, zoals een strategische stock van producten, geneesmiddelen en beschermingsmateriaal zoals mondmaskers. Maar het opvallendste deel van de wet behelst ingrijpende maatregelen die de minister van Volksgezondheid kan nemen als de regering een “crisis” afkondigt. Zo’n crisis wordt gedefinieerd als “een gebeurtenis die een groot aantal mensen daadwerkelijk of potentieel treft, die de gezondheid aantast of kan aantasten en mogelijk de significante factor van sterfte of overmatige sterfte verhoogt”.
Personen en zaken opvorderen
Die maatregelen staan in het teken van de “regelmatige bevoorrading van het gezondheidszorgsysteem” in geval van “marktfalen”. Zo kan de minister verbieden dat essentiële geneesmiddelen of grondstoffen - zoals reagentia - het grondgebied verlaten. Ook kan de minister het gebruik van geneesmiddelen tijdelijk beperken en bevelen dat de voorraad van geneesmiddelen bij groothandelaars enkel kan worden verkocht of geleverd volgens overheidsinstructies.
De regering kan ook de invoer, de productie en de verkoop van producten en persoonlijke beschermingsmiddelen “verbieden, reglementeren en controleren”. Bedrijven “waarvan de activiteit overbodig of schadelijk lijkt” kunnen gesloten worden. De minister van Volksgezondheid kan ook “personen en zaken die hij nodig acht” opvorderen om voorraden van producten te herverdelen, te vervaardigen of te distribueren. Om de strategische stock aan te leggen, kan de staat ook zelf overgaan tot het vervaardigen van geneesmiddelen. Daarvoor kunnen bedrijven “dwanglicenties” opgelegd krijgen.