Rugpijn door stress op het werk? Dat kan!

Werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen vormen samen met werkgerelateerde psychosociale problemen het grootste probleem voor de gezondheid op het werk in Europa. Deze 2 problemen staan niet los van elkaar.

Gevolgen van spier- en skeletaandoeningen door het werk

Spier- en skeletaandoeningen zijn een belangrijke oorzaak van pijn en ongemak in de meeste sectoren en beroepen en kunnen leiden tot arbeidsongeschiktheid, langdurig ziekteverlof en – in de ergste chronische gevallen - jobverlies (zo’n 5-10 % van alle gevallen).

Wat zijn de oorzaken?

Er bestaat consensus over dat werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen terug te voeren zijn op meerdere factoren (biomechanische, organisatorische en psychosociale factoren, naast persoonlijke en medische factoren).

De voornaamste werkgerelateerde biomechanische risicofactoren voor werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen zijn

  • lichamelijke belasting
  • repetitieve bewegingen
  • veel kracht zetten
  • ongemakkelijke houdingen
  • blootstelling aan via de hand of het gehele lichaam doorgegeven trillingen en plaatselijke druk.

2 belastende werksituaties

In twee soorten werksituaties bestaat een risico op werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen:

  • intensieve dynamische motorische taken waarbij repetitieve en/of krachtige bewegingen moeten worden gemaakt
  • langdurig statisch werk met een lage intensiteit (“onderbelasting van het periarticulair zacht weefsel)

Psychosociale risico’s als oorzaak

Psychosociale factoren op het werk kunnen door verhoogde biomechanische blootstelling of het triggeren van de stressmechanismen van invloed zijn op het voorkomen en de intensiteit van werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen. Aanhoudende blootstelling aan psychosociale stressfactoren resulteert in ontregeling van de stresssystemen die langs verschillende routes in wisselwerking treden met het bewegingsapparaat:

  • prikkeling van het centrale zenuwstelsel
  • activering van de catecholaminergische route (vegetatief zenuwstelsel) met als gevolg een verhoging van de spierspanning, een vermindering van de micropauzes in spieractiviteit en een verslechtering van het herstelvermogen van de weefsels
  • activering van de hypothalamus-hypofyse-bijnierschors, die een rol speelt in de neurobiologie van pijn
  • afscheiding van pro-inflammatoire cytokinen (immuunsysteem) die de centralisatie van pijn en micro-ontsteking van de zachte weefsels in de hand werken

Werkgerelateerde stress beïnvloedt de spieractiviteit door gedragsveranderingen die inwerken op de bewegingen en de “werkstijl” (bv. hoger werktempo, veel kracht uitoefenen op toetsenbord en muis, minder vaak pauzeren).

Tweerichtingsverkeer

De verbanden tussen psychosociale factoren en werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen werken in twee richtingen. Psychosociale factoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van spier- en skeletaandoeningen, maar een werkgerelateerde spier- en skeletaandoening kan zelf ook een slechte psychologische gezondheid veroorzaken.

Bron: European Agency for Safety and Health at Work