Een nieuwe wet zet de machinerichtlijn uit 2006 om in een verordening. Wat brengt deze nieuwe wetgeving?
Belang van de machinerichtlijn
De richtlijn uit 2006 is een van de belangrijkste wetteksten die de harmonisatie van essentiële gezondheids- en veiligheidseisen voor machines op EU-niveau regelt. Het bevordert het vrije verkeer van machines binnen de interne markt en zorgt voor een hoog niveau van veiligheid voor werknemers en burgers in de EU.
Meer harmonie en geloofwaardigheid
De nieuwe verordening moet helpen om werknemers en consumenten beter te beschermen en harmoniseren de veiligheidsregels in alle EU-landen. Dit zal ook de geloofwaardigheid en goede naam van de Europese industrie aanzienlijk vergroten en haar concurrentievermogen op het wereldtoneel vergroten.
Wettelijk kader voor nieuwe technologieën
Door de richtlijn om te zetten in een verordening ontstaat het wettelijk kader dat rechtstreeks toepasselijk is in alle lidstaten en voor alle marktdeelnemers duidelijk is. En dit zonder omzetting van de nieuwe wetgeving in alle Europese landen. De verordening zal ook betrekking hebben op nieuwe risico's in verband met opkomende technologieën, zoals cobots, machine learning en artificiële intelligentie. Ook moet er een antwoord komen op de uitdagingen van morgen, zoals de met het internet geconnecteerde machines of cybersecurity.
Machineproducten met een hoog risico
De lijst van machines met een "hoog risico" (de vroegere bijlage IV, gevaarlijke machines, dit wordt de nieuwe bijlage I) met verplichte conformiteitsbeoordeling door derden wordt opgesplitst in twee delen A en B.
In deel A, blijven er nu slechts 6 producten over die gekeurd moeten worden door een aangemelde instantie:
- Verwijderbare mechanische overbrengingssystemen, inclusief hun afschermingen
- Afschermingen voor verwijderbare mechanische overbrengingssystemen
- Hefbruggen voor voertuigen
- Draagbare bevestigingswerktuigen met explosieve lading en andere slagwerktuigen
- Veiligheidscomponenten met volledig of gedeeltelijk zelfontwikkelend gedrag waarbij wordt gebruikgemaakt van methoden op basis van machinaal leren die veiligheidsfuncties waarborgen
- Machines met geïntegreerde, niet onafhankelijk in de handel gebrachte systemen met volledig of gedeeltelijk zelfontwikkelend gedrag waarbij wordt gebruikgemaakt van methoden op basis van machinaal leren die veiligheidsfuncties waarborgen, enkel met betrekking tot die systemen
Voor de overige ‘gevaarlijke’ machines die de meeste productcategorieën omvat, in deel B, blijft de zelfbeoordeling van conformiteit door de fabrikant mogelijk. De betrokkenheid van externe instanties is daarbij een keuze die fabrikanten zelf maken, afhankelijk van de procedure die zij willen toepassen.
Dit moet zorgen voor een evenwicht tussen de noodzaak om het hoogste veiligheidsniveau te waarborgen en de noodzaak om te voorkomen dat de EU-industrie een onevenredige last wordt opgelegd.
Digitale documentatie (de handleiding)
De verordening zorgt voor een goed evenwicht tussen digitale en papieren documentatie. Dit betekent dat de medewetgevers in beginsel zijn overeengekomen dat:
- digitale instructies de standaardoptie zijn, dus de handleiding komt dan ter beschikking op een website waarvan de link beschikbaar is, bvb onder de vorm van een QR-code
- papieren instructies een optie blijven op het moment van aankoop voor klanten die geen toegang hebben tot een digitale versie
- bij elk product basisveiligheidsinformatie moeten verstrekt worden in papieren versie
Ook wijzigen de regels rond de taal en vertaling van de handleiding en instructies, maar dit moet verder ingevuld worden door elke Europese lidstaat.
Domein
Kleine voertuigen voor persoonlijk vervoer en lichte elektrische voertuigen zoals elektrische scooters en elektrische fietsen (< 25 km/u en < 250W) worden niet uitgesloten en blijven dus onder het toepassingsgebied vallen, aangezien deze op grote schaal worden gebruikt, mogelijk gevaarlijk kunnen zijn voor hun gebruikers en er op dit moment nog geen andere wetgeving is die de regels vastlegd.
Definities
- Er wordt een hele reeks definities aangepast en er komen ook een aantal nieuwe definities, zoals voor de verschillende marktdeelnemers (importeur, distributeur).
- De definitie van een veiligheidscomponent werd aangepast, zodat het nu ook een softwaremodule kan zijn. Dit blijkt uit het eerste gedeelte van de definitie: fysieke of digitale component, met inbegrip van software, van machines die een veiligheidsfunctie vervult en afzonderlijk in de handel wordt gebracht…..
- Ook is er nu een omschrijving van een substantiële wijziging. Bij risicoanalyse wordt het aspect van zelfontwikkelend gedrag of logica (denk aan artificiële intelligentie) toegevoegd …
Bijlagen
Alle bijlagen krijgen een nieuw nummer, in chronologische volgorde wanneer er in de wettekst naar verwezen wordt. Dit is eerst naar de gevaarlijke machines, dus dit wordt bijlage I, de essentiële veiligheidseisen komen terecht in bijlage III, … We zullen de nieuwe nummering dus ook onder knie moeten krijgen.
Overgangstermijn
Let wel, de nieuwe machineverordening is nog niet meteen van toepassing. Er is voorzien in een overgangstermijn van 42 maanden, na inwerkingtreding van de verordening, zodat de nieuwe regels van kracht worden op 20 januari 2027. Intussen mag men deze nieuwe regels nog niet toepassen en blijft de ‘oude’ machinerichtlijn nog van toepassing. Deze termijn is echter wel nodig om alle fabrikanten toe te laten aanpassingen aan te brengen, om de Europese Gids voor de toepassing van de nieuwe regels te updaten, om de bijna 700 geharmoniseerde normen te herzien.
Meer informatie & bronnen
- Machineverordening
- Council and European Parliament agree on new safety requirements for machinery products | European Council
- Veiligheid van machines: wanneer is de nieuwe machineverordening van toepassing? | Agoria
- Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement van 18 april 2023 | Europees Parlement
💡 Ontdek verschillende modules rond machineveiligheid op Prenne 67