Wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken

Deze verzamelwet wijzigt o.a. de volgende wetteksten

1. De arbeidsongevallenwet van 10 april 1971;
2. De wetten betreffende de preventie van beroepsziekten en de vergoeding van de schade die uit die ziekten voortvloeit, gecoördineerd op 3 juni 1970;
3. De wet van 3 juli 1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector;
4. Het sociaal strafwetboek met betrekking tot de sociale inlichtingen- en opsporingsdienst.

De arbeidsongevallenwet wordt aangepast op meerdere vlakken. Vooreerst voor de telewerkers, vervolgens wat de verzwaarde risico's betreft en tenslotte voor leerlingen en stagiairs.

De gekende definitie van een arbeidsongeval

In artikel 7 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 staan de – door de preventieadviseur goed gekende - voorwaarden waaraan moet voldoen zijn opdat een ongeval een arbeidsongeval is: 

• Voor de toepassing van deze wet wordt als arbeidsongeval aangezien elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaakt.
• Het ongeval overkomen tijdens de uitvoering van de overeenkomst wordt, behoudens tegenbewijs, geacht als overkomen door het feit van de uitvoering van die overeenkomst.

Een arbeidsongeval van een telewerker

In 2009 werd via de wet van 6 mei 2009 houdende diverse bepalingen, aan dit artikel 7 een paragraaf toegevoegd met specifieke regels voor de telewerker:
Het ongeval overkomen aan de telewerker wordt, behoudens tegenbewijs, geacht overkomen te zijn tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst:

1. Wanneer het ongeval gebeurt op de plaats of de plaatsen die deze laatste schriftelijk heeft gekozen als de plaats om zijn werk te verrichten;
2. Wanneer het ongeval gebeurt tijdens de periode van de dag die schriftelijk voorzien werd als de periode waarin arbeid kan verricht worden. Bij ontstentenis van dergelijke vermelding in de schriftelijke overeenkomst zal het vermoeden van toepassing zijn tijdens de werkuren die de telewerker zou moeten presteren indien hij in de lokalen van de werkgever zou tewerkgesteld zijn.

Gelijktrekking tussen arbeidsongeval van telewerker en gewone werknemer

Er waren toch nog enkele aspecten in de wetgeving die een ongelijke behandeling tussen een arbeidsongeval van een gewone werknemer en een telewerker tot gevolg hadden. Dit wordt nu rechtgetrokken via de wet van 21 december 2018 houdende diverse bepalingen inzake sociale zaken.

Structureel versus occasioneel telewerker

Voor de toepassing van de arbeidsongevallenwet van 1971 wordt nu verstaan onder telewerk: het structurele telewerk zoals bepaald door de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 85, net als het occasionele telewerk zoals bepaald in artikel 23, 1° , van de wet van 5 maart 2017 betreffende werkbaar en wendbaar werk.In CAO85 is telewerk gedefinieerd als : een vorm van organisatie en/of uitvoering van het werk waarin, met gebruikmaking van informatietechnologie, in het kader van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden die ook op de bedrijfslocatie van de werkgever zouden kunnen worden uitgevoerd, op regelmatige basis en niet incidenteel buiten die bedrijfslocatie worden uitgevoerd. In de wet van 5 maart 2017 wordt occasioneel telewerk omschreven als: een vorm van organisatie en/of uitvoering van het werk in het kader van een arbeidsovereenkomst waarbij, met gebruikmaking van informatietechnologie, werkzaamheden die ook op de bedrijfslocatie van de werkgever zouden kunnen worden uitgevoerd, incidenteel en niet op regelmatige basis buiten die bedrijfslocatie worden uitgevoerd.

We kunnen besluiten dat de definities gelukkig identiek zijn, op het structurele of occasionele karakter na. De verschillen zitten dus in de termen wel/niet op regelmatige basis en incidenteel/niet-incidenteel. 

Uitbreiding dekking van telewerker i.v.m. plaats en tijdstip

Een telewerker mag nu met een geruster hart zijn werklocatie kiezen want de wet van 21 december 2018 stelt dat het occasioneel telewerk kan worden verricht in de woning van de occasionele telewerker of in elke andere door hem gekozen plaats. Vervolgens wordt de volgende de 4e paragraaf van art. 7 van de arbeidsongevallenwet van 1971 vervangen door: ″Het ongeval overkomen aan de telewerker wordt, behoudens tegenbewijs, geacht overkomen te zijn tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst": 

1. Wanneer het ongeval gebeurt op de plaats of de plaatsen die schriftelijk zijn vermeld als de plaats om zijn werk te verrichten, in een telewerkovereenkomst of in enig ander document dat het telewerk generiek of punctueel, collectief of individueel, toelaat. Als de plaats(en) niet werd(en) vermeld, zal het vermoeden van toepassing zijn op de woonplaats of de plaats(en) waar het telewerk gewoonlijk wordt uitgevoerd; 
   en 
2. Wanneer het ongeval gebeurt tijdens de periode van de dag die is vermeld in een document zoals bedoeld in 1° als periode waarin arbeid kan verricht worden. Bij ontstentenis van dergelijke vermelding in de schriftelijke overeenkomst zal het vermoeden van toepassing zijn tijdens de werkuren die de telewerker zou moeten presteren indien hij in de lokalen van de werkgever zou zijn tewerkgesteld.″.

Uitbreiding dekking van telewerker i.v.m. verplaatsingen

Ook art. 8 van de arbeidsongevallenwet van 1971 wordt aangepast wat betreft het traject van/naar het werk. Hierbij wordt de met weg-werk gelijkgesteld traject uitgebreid van “de plaats waar hij werkt naar de plaats waar hij zijn eetmaal neemt of het zich aanschaft, en omgekeerd” naar “van de woonplaats van de telewerker indien het telewerk op de woonplaats wordt uitgevoerd naar de plaats waar hij zijn eetmaal neemt of het zich aanschaft, en omgekeerd”. Idem is er uitbreiding van het met weg-werk gelijkgestelde traject voor ″van de woonplaats van de telewerker naar de school of opvangplaats van zijn kinderen en omgekeerd, indien het telewerk op de woonplaats wordt uitgevoerd″.

De wet van 3 juli 1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector wordt tevens in dezelfde zin aangepast wat de alinea betreft, over de uitbreiding van de voorwaarden van een arbeidsongeval voor een telewerker (plaats en tijdstip).

Verzwaarde risico

In artikel 49bis van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 worden wijzigingen aangebracht i.v.m. het verzwaarde arbeidsongevallenrisico. Ondernemingen houden een verzwaard risico in wanneer de risico-index ervan gedurende een observatieperiode van 3 jaar een bepaalde drempel overschrijdt, voor zover er in de loop van die observatieperiode ten minste 6 ongevallen zijn gebeurd met een tijdelijke ongeschiktheid van ten minste 4 dagen of een overlijden tot gevolg. De risico-index wordt berekend op basis van het aantal ongevallen en de duur van de tijdelijke ongeschiktheid als gevolg van die ongevallen. Enkel de ongevallen met een tijdelijke ongeschiktheid van ten minste 4 dagen (de dag van het ongeval niet inbegrepen) tellen mee, en de dodelijke ongevallen. Daarbij worden alleen de ongevallen op de arbeidsplaats en niet de ongevallen op de weg naar en van het werk meegerekend.

De wijzigingen betreffen de communicatie tussen Fedris - die het verzwaard risico vaststelt - en de verzekeringsmaatschappij. Deze laatste wordt nu specifiek aangeduid als de preventiedienst van de betrokken verzekeringsonderneming. De betalingstermijn van de eventuele toeslag van 10% bij laattijdige betaling van de forfaitaire preventiecontributie voor het verzwaard risico wordt verlengd van 1 maand tot 1 februari van het jaar na de vaststelling van het verzwaard risico. 

Leerlingen en stagiairs

Tenslotte wordt de arbeidsongevallenwet van 1971 nog aangepast voor de 'kleine statuten'. In de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 wordt een artikel 1/1 ingevoegd dat ervoor zorgt dat deze wet eveneens van toepassing is op personen die arbeid verrichten in het kader van een opleiding tot betaalde arbeid, en op hun werkgevers. Fedris dient de lijst van de personen die arbeid verrichten in het kader van een opleiding tot betaalde arbeid te publiceren, zoals stagiairs. Op dit manier krijgen de leerlingen en stagiairs een betere arbeidsongevallenbescherming. Deze wet is evenwel maar een kader. Er moet nog een KB volgend dat zal bepalen wie de verzekeringsplichtige werkgever is.