Voortdurend bereikbaar zijn is niet goed voor de gezondheid. Het verhoogt het risico op burn-out. Hoe kunnen organisaties hier rekening mee houden? En welke wettelijke verplichtingen gelden er met betrekking tot deconnectie?
Risico op burn-out
Voortdurend bereikbaar zijn is niet goed voor de gezondheid. Burn-outs zijn een gevolg van het onvermogen om mentaal te recupereren. We zijn geen machines. Mensen moeten hun batterijen kunnen opladen, daar is geen weg omheen.
De constante verbinding en vervaging van de grenzen tussen werk en privéleven kunnen het risico op burn-out vergroten.
Door het gebruik van digitale communicatiemiddelen (laptop, smartphone, tablet,…) wordt vastgesteld dat steeds meer werknemers buiten de normale werkuren geconnecteerd blijven en steeds vaker tijd- en plaatsonafhankelijk werken. Hierdoor vervagen de grenzen tussen werk en privé.
Waarom moeten we ‘deconnecteren’?
Het Europees Agentschap voor Veiligheid en Gezondheid op het werk rapporteert dat stress één van de meest voorkomende gezondheidsproblemen is op de werkvloer. Fysiek en mentaal het werk achter zich kunnen laten tijdens pauzes en buiten de werkuren, het zogenaamde 'deconnecteren', is gelinkt aan positieve welzijnsuitkomsten, zoals een betere focus en een hoger en duurzamer energieniveau.
Wetgeving betreffende deconnectie
Op 22 maart 2018 werd de Relancewet of Wet betreffende de versterking van de economische groei en de sociale cohesie goedgekeurd. Het luik 'Overleg over deconnectie en gebruik van digitale communicatiemiddelen' bepaalt dat Comités voor Preventie op het Werk moeten overleggen over deconnectie van het werk en gebruik van digitale communicatiemiddelen.
De wet zegt niet hoe vaak dit overleg moet plaatsvinden (“op regelmatige tijdstippen”), maar het is alvast aangewezen om een overleg te organiseren wanneer:
- er nog nooit een overleg werd georganiseerd rond dit thema
- er zich belangrijke wijzigingen voordoen die een impact hebben op de problematiek (bijvoorbeeld nieuwe toestellen of apps)
- er een vraag wordt gesteld door de werknemersvertegenwoordiging.
De resultaten van dit overleg dienen te worden gedocumenteerd. Deze documentatie omvat voorstellen en adviezen die moeten worden omgezet in afspraken. Deze afspraken kunnen dan bijvoorbeeld worden vastgelegd in het arbeidsreglement (of in een CAO voor de sector).
Het doel van deze wetgeving is het verzekeren van het respect voor de rusttijden, jaarlijkse vakantie en andere verloven van de werknemers, en het vrijwaren van de balans tussen werk en privéleven.
Op zoek naar een aanpak?
Een verbod op mailen buiten de werkuren doet meer kwaad dan goed
Een algemeen verbod om na de kantooruren werkmails te sturen of te beantwoorden, lijkt een voor de hand liggende maatregel. Verschillende organisaties in binnen- en buitenland probeerden dit al uit. Volgens recent onderzoek van de University of Sussex Business School zou dit echter meer kwaad dan goed doen.
Het verbod leidt eerder tot een lager welzijn en meer stress dan een hoger welzijn en minder stress
Voor medewerkers die bijvoorbeeld hoog scoren op neuroticisme en angst, kan een verbod op werkmails buiten de kantooruren een negatieve impact hebben. Zo krijgen ze immers de indruk dat ze geen controle hebben op het groeiend aantal berichten in hun mailbox.
Nood aan maatwerk
Het zou gemakkelijk zijn als er één duidelijke aanpak bestond voor iedereen. Maar onderzoek en praktijk maken duidelijk dat er maatwerk nodig is binnen organisaties om tot een gezonde manier van deconnecteren te komen. Er kan rekening worden gehouden met individuele situaties, voorkeuren en noden.
Aandacht voor werkdruk
Welke maatregel dan ook genomen wordt, hij kan alleen maar succesvol zijn als hij afgestemd wordt op de werkdruk. Zolang de werkdruk te hoog is, zullen medewerkers na hun werkuren blijven mailen.
Maatregelen om te deconnecteren moeten dan ook deel uitmaken van een geïntegreerd en duurzaam welzijnsbeleid, die niet alleen de medewerkers maar ook de organisatie in zijn geheel weerbaarder maakt.
Meer weten?
- Opleiding "digitale stress en hyperconnectiviteit vermijden"
- Deconnectie en burn-outpreventie | Prebes
- Geen e-mails na het werk | De Standaard
- Werkmails blokkeren buiten de werkuren doet meer kwaad dan goed | HR Square
- Deconnectie als onderdeel van een duurzaam welzijnsbeleid | IDEWE
- Technostress, een nieuw psychosociaal probleem | Beswic