Als gevolg van de COVID-19-epidemie kampt de medische sector met een aantal specifieke problemen in het beheer van hun (medische) afvalstoffen. De OVAM is hierover in overleg gegaan met de verschillende betrokken partijen om tot een gedragen voorstel te komen om deze problemen aan te pakken.
OVAM ging in overleg met de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector Go4Circle, het afvalverwerkend bedrijf Indaver, de ziekenhuissector en het samenwerkingsverband van de Vlaamse afvalintercommunales Interafval om tot een voorstel te komen.
Men moet niet wachten op een noodecreet. Deze informatie geldt als officiële berichtgeving. Dr. Marc Van Ranst heeft de afvalstroom verduidelijkt conform het bestaand decreet.
Probleemstelling
Als gevolg van de COVID-19-epidemie kampt de medische sector met een aantal specifieke problemen in het beheer van hun (medische) afvalstoffen. De OVAM is hierover in overleg gegaan met de verschillende betrokken partijen (de Belgische federatie van de afval- en recyclagesector Go4Circle, het afvalverwerkend bedrijf Indaver, de ziekenhuissector en het samenwerkingsverband van de Vlaamse afvalintercommunales Interafval) om tot een gedragen voorstel te komen om deze problemen aan te pakken.
Door de verwachte toevloed in de ziekenhuizen aan patiënten die een behandeling voor COVID19 zullen nodig hebben, zal het aanbod aan risicohoudend medisch afval (RMA) hoogstwaarschijnlijk uitzonderlijk groot worden. Een verdubbeling of zelfs verviervoudiging is mogelijk. Voor het veilig behandelen van RMA moeten we beroep doen op speciale recipiënten en verwerkingsinstallaties. Die dreigen door de verwachte toevloed in problemen te komen.
Risico's afval COVID-19
De medische professionelen stelden de vraag of al dit afval van COVID-19 behandelingen wel effectief grote risico’s inhoudt op besmetting van medewerkers in de ziekenhuizen, de vervoerders en het personeel in de verwerkingsinstallaties. Het inzicht rijpte dat door bepaalde voorzorgen te nemen en door voorzichtige praktijk het risico quasi geheel kon worden vermeden. De Vlaamse regelgeving biedt de mogelijkheid om afvalstoffen zonder risico op besmetting (NRMA) te vervoeren en te verwerken onder minder strikte voorwaarden. De ziekenhuissector werkte daarom een geschikte aanpak uit.
Gerichte aanpak
Deze aanpak en de inschatting van het gevaar op besmetting via het medische afval werden afgestemd met viroloog dr. Marc Van Ranst, met Tom Havermans (milieucoördinator ZNA) en met Herman Devriese (diensthoofd preventie en milieu UZ Leuven). Op basis van het voorstel en het advies geldt daarom volgend standpunt.
1) In de geneeskundige instellingen mogen de volgende afvalstoffen van de behandeling van COVID-19-patiënten steeds ingezameld, afgevoerd en verwerkt worden als niet-risicohoudende afvalstoffen (NRMA):
- niet besmeurde PBM’s zoals handschoenen, maskers, schorten, mutsen
- voedselresten
- wegwerpgordijnen
- papier en karton, incl. kranten en tijdschriften van de patiënt
- allerlei verpakkingsmaterialen
- incontinentiemateriaal
- lege urinezakken, inhoud ledigen en afvoeren via de riolering
2) In de geneeskundige instellingen mogen de volgende afvalstoffen van de behandeling van COVID-19-patiënten – enkel na een periode van 72u in afzondering in de recipiënten voor afvoer - steeds ingezameld, afgevoerd en verwerkt worden als niet-risicohoudende afvalstoffen (NRMA):
- verzorgingsmateriaal zoals verbanden, tissues, onderleggers, … ook indien deze met kleine hoeveelheden geabsorbeerde lichaamsvochten, bloed of derivaten vervuild zouden zijn
- wegwerplinnen, ook indien deze met kleine hoeveelheden geabsorbeerde lichaamsvochten, bloed of derivaten vervuild zouden zijn
De OVAM volgt bijgevolg het advies van dr. Van Ranst volledig. Alle inzamelscenario’s die hier volledig aan tegemoet komen kunnen dus aanvaard worden.
Alternatieve vaten
Daarnaast dreigt een tekort aan specifieke vaten die gebruikt worden voor de opslag van risicohoudend medisch afval (RMA). Art 5.2.3.9 van het Vlarema beschrijft dat deze vaten nadat deze volledig gevuld zijn, definitief worden gesloten. Wegens het dreigend tekort aan deze specifieke vaten, werd een afwijking opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering (27 maart) bij het nooddecreet.
Deze afwijking voorziet dat alternatieve vaten kunnen worden gebruikt, mits voldaan aan volgende voorwaarden:
- UN gekeurd zijn volgens de ADR-richtlijnen
- voorzien zijn van een Y-keur voor vaste stoffen zoals voorgeschreven voor UN3291
- voldoen aan alle andere voorwaarden omschreven in onderafdeling 5.2.3 van Vlarema
De recipiënten moeten met een spanring of gelijkwaardige afsluiting worden afgesloten en maatregelen moeten worden getroffen zodat deze recipiënten niet op eenvoudige wijze kunnen worden geopend.
Een ander mogelijk alternatief zijn de kartonnen dozen met een binnenzak. Deze zijn in onbruik geraakt bij de ziekenhuizen, maar zijn een wettelijke alternatief voor de kunststof RMA-vaten voor vast risicohoudend medisch afval. Het meeste RMA in de afdelingen voor de behandeling van corona-patiënten is vast. De OVAM onderzoekt samen met de ziekenhuissector en Go4Circle de beschikbaarheid van deze kartonnen RMA-dozen, en de mogelijkheden voor uitbreiding van hun productie op korte termijn.
Lees het standpunt op de website van OVAM