Leidt corona tot een revolutie op de werkvloer? Wordt thuiswerk of telewerk straks een standaardmanier van werken?
Situatie vóór de crisis
Onderzoek van de SERV toont aan dat voor de coronacrisis nauwelijks 4 % van de werknemers meer dan 1 dag per week thuis werkte.
- 7 % deed dat gemiddeld 1 dag per week en nog eens 10 % minder dan 1 dag per week.
- Bij nauwelijks 11 % behoort thuiswerk dus tot de wekelijkse praktijk.
Uit dezelfde cijferbron van de SERV leren we dat voor 59 % thuiswerk door de aard van het werk gewoon niet kan.
Voor 41% kan thuiswerk dus in principe wel.
- 27% van deze mensen werkt regelmatig thuis (minstens 1 dag per week)
- 24 % van hen doet dat onregelmatig
49 % van de groep voor wie thuiswerk in principe kan, ligt dus nog braak voor thuiswerk.
- 20 % van hen aan dat ze wel kunnen thuiswerken, maar dat niet willen. Ze hebben nood aan sociaal contact, ze hebben thuis niet de ruimte om goed te kunnen werken of ze zijn zich bewust dat ze te weinig zelfdiscipline hebben voor thuiswerk.
Of corona daar verandering in brengt, is nog maar de vraag.
Groeimarge
Zo blijft een groep van 29 % over waar in principe een groei van thuiswerk mogelijk is. Het is die groep die het niet doet, maar bij wie het wel kan. Het is die groep die nu door overmacht massaal is overgeschakeld op thuiswerk. De vraag is dan inderdaad hoe die groep mensen en hun werkgevers reageren als we weer in rustig vaarwater zijn beland.
Innovatie
Het unieke van de huidige situatie is inderdaad dat op grote schaal ervaring wordt opgedaan met deze vorm van werken. Daar vloeit ongetwijfeld technologische en sociale innovatie uit voort die de verspreiding van thuiswerk versnelt. Ook werkgevers die tot nu toe geen ervaring hadden met deze vorm van werken kunnen vooroordelen laten varen en er op een meer structurele manier gebruik van maken, wat stimulerend kan werken.
De grote onbekende is de ruime groep (59%) voor wie thuiswerk nu gewoon niet kan.
Nadelen
Daar staat tegenover dat dit grootschalige experiment veel nadelen heeft. Per definitie is dit in veel bedrijven onvoorbereid gebeurd. We zijn bovendien overgeschakeld op verplicht 100 % thuiswerken, een werkvorm die nagenoeg unaniem werd afgeraden in precoronatijden. En dan combineren veel werknemers het thuiswerk nog noodgedwongen met de zorg voor kinderen. Dat thuiswerk leidt tot grotere productiviteit zal zeker niet blijken uit dit experiment. Ook dat nemen werkgevers mee in hun oordeel. Of grote groepen werknemers door de huidige ervaring blijvend willen overstappen op thuiswerk is eveneens onzeker.
Blijvend effect?
Veel is dus onzeker. Mogelijk zullen in de toekomst meer werknemers regelmatig thuiswerken. Maar een kwantumsprong wordt het hoogstwaarschijnlijk niet. De grote onbekende is de ruime groep (59%) voor wie thuiswerk nu gewoon niet kan. Het is niet uit te sluiten dat sociale en technologische innovatie voor die groep meer soelaas biedt. Maar dat is toekomstmuziek.