In een aantal Prebesberichten zullen deelaspecten van deze strijd tegen de tijd van het laboratorium naar onze bovenarm gepubliceerd worden. Over het luchtvervoer was er de eerste bijdrage. Deel 3 staat in het teken van het veilig omgaan met droogijs.
Wat is droogijs?
Droogijs of koolzuursneeuw is de vaste vorm van koolstofdioxide of CO2.
Droogijs wordt gebruikt:
- om diep te koelen (vb. voeding, farmaceutische producten)
- op feestjes of in de theatertechniek om speciale effecten op te wekken
- voor het krimpen van passingsonderdelen
- voor noodkoeling
- om silobranden te bestrijden
- bij droogijsstralen om oppervlakten onbeschadigd te reinigen
Waarom droogijs?
De koelcapaciteit van droogijs is hoger dan die van waterijs zodat het geschikt is voor plaatsen waar geen energiebron beschikbaar is om lage temperaturen te bereiken.
Risico’s
Door sublimatie (sublimatiepunt -78°C) gaat droogijs van een vaste vorm direct over in gasvorm. In kleine afgesloten ruimten kan de koolzuurgasconcentratie door sublimatie snel zo hoog oplopen dat mensen er onwel van kunnen worden. Om die reden dient droogijs niet vervoerd te worden in een vervoermiddel waarin bestuurder en lading zich in dezelfde cabine bevinden. Droogijs wordt doorgaans geleverd in standaard blokken (30 kg) of cilindrische korrels.
Vloeibare CO2-blussers
De meeste CO2-blussers zijn poederblussers, maar in sommige landen kunnen ook vloeibare CO2-blussers gevonden worden die bij expansie dan koolzuursneeuw vormt (tevens met verstikkend effect).
Bij silobranden kan men ook gebruik maken van zowel vloeibare CO2 als droogijs.
- lees meer
- Silobranden | BeSWIC
- Risico's van statische elektriciteit bij het inzetten van droogijs bij smeulende silobranden
Sensibilisatiemateriaal
De European Industrial Gases Association (EIGA) heeft zowel over koolzuurgas als over droogijs gidsen opgesteld, onder meer:
Gidsen over koolzuurgas
Environmental Impacts of Carbon Dioxide and Dry Ice Production: https://eiga.eu/nc/publications/eiga-documents/doc-11116-environmental-impacts-of-carbon-dioxide-and-dry-ice-production
Controls on Filling Carbon Dioxide Cylinder Packages: https://eiga.eu/nc/publications/safety-informations/info-3719-controls-on-filling-carbon-dioxide-cylinder-packages
Safe Handling of Liquid Carbon Dioxide Containers that have Lost Pressure: https://eiga.eu/nc/publications/eiga-documents/doc-16420-safe-handling-of-liquid-carbon-dioxide-containers-that-have-lost-pressure
Carbon Dioxide Cylinders at Users' Premises: https://eiga.eu/nc/publications/eiga-documents/doc-6720-carbon-dioxide-cylinders-at-users-premises
Operation of Carbon Dioxide Road Tankers and Equipment while Loading and Unloading: https://eiga.eu/nc/publications/safety-informations/info-2820-operation-of-carbon-dioxide-road-tankers-and-equipment-while-loading-and-unloading
Opleidingspakket en affiche verstikkingsrisico’s
Safety training leaflet 06: Carbon dioxide https://eiga.eu/nc/publications/eiga-documents/doc-230618-carbon-dioxide
Carbon Dioxide Physiological Hazards -“Not just an Asphyxiant!”: https://eiga.eu/nc/publications/safety-informations/info-2417-carbon-dioxide-physiological-hazards-not-just-an-asphyxiant
Sensibilisatie via veiligheidsnieuwsbrieven
CO2 ice plugs: https://www.eiga.eu/publications/safety-newsletters/nl-7099-co2-ice-plugs/
Risk of generating static electricity when using CO2 as an inerting agent / Treatment of cylinders & containers in scrap yards https://www.eiga.eu/publications/safety-newsletters/nl-7602-risk-of-generating-static-electricity-when-using-co2-as-an-inerting-agent-treatment-of-cylinders-containers-in-scrap-yards/
Gidsen over droogijs
- Guidelines for Safe and Hygienic Handling of Dry Ice: https://eiga.eu/nc/publications/eiga-documents/doc-15018-guidelines-for-safe-and-hygienic-handling-of-dry-ice
- Sensibiliserende webpagina over de risico’s van droogijs: https://eiga.eu/nc/eiga/focus-areas/focus-area-safe-transport-of-gases-or-dry-ice-in-non-dedicated-vehicles met 4 opleidingspakketten (voor leden) 2 veiligheidsfiches (publiek)
Safe transport of gases: https://eiga.eu/publications/safety-leaflets/sl-0817-safe-transport-of-gases/
Safe transport of dry ice: https://eiga.eu/publications/safety-leaflets/sl-0917-safe-transport-of-dry-ice/
- Deze campagne kadert in een bredere campagne rond het veilig vervoer van gassen en droogijs in niet aangepaste voertuigen: https://www.eiga.eu/eiga/campaigns/campaign-safe-transport-of-gases-or-dry-ice-in-non-dedicated-vehicles/
Maatregelen droogijs
De volgende maatregelen worden door EIGA voorgesteld:
- Vermijden van ophopen van gassen
- Zorg dat lading vastgemaakt is
- Zorg dat bij het laden en lossen aangepast materiaal wordt gebruikt
- Vermijd contact met droogijs omdat dit vrieswonden kan geven
Ongevallen met droogijs
Droogijs wordt voor zoals hierboven vermeld voor verschillende toepassingen gebruikt. Bij dit gebruik kunnen altijd incidenten voorvallen. Enkele voorbeelden ongevallen:
Het ongeval in 2013 in Duitsland met een topkok heeft zelfs geleid tot een bespreking van deze risico’s op de working party on the transport of dangerous goods van de Economic Commission for Europe (UN ECE).
Voorschriften voor verpakkingen koel- en conditioneringsmiddelen
Koel- en conditioneringsmiddelen zoals droogijs kunnen worden gebruikt bij
- de opslag en transport van gevaarlijke stoffen, zoals infectueuze stoffen
- en niet-gevaarlijke stoffen, bijvoorbeeld bederfelijke levensmiddelen of organen ten behoeve van transplantatie
Voorwaarden:
- Voertuigen en containers waarin verpakkingen met een koel-/conditioneringsmiddel worden vervoerd, moeten een speciaal waarschuwingsteken dragen. Het is de verantwoordelijkheid van de betrokkenen om dit gevaar te bepalen, rekening houdend met het gevaar dat de stoffen opleveren die voor koeling of conditionering worden gebruikt, de hoeveelheid van de te vervoeren stof, de duur van de reis en de te gebruiken soorten van omsluiting.
- De verpakkingen moeten zeer lage temperaturen kunnen weerstaan en voorkomen dat er drukopbouw plaatsvindt. De verpakkingen moeten duidelijk zichtbaar en leesbaar gekenmerkt worden. Voor droogijs is dit UN 1845.
- Droogijs dat in onverpakte vorm wordt gebruikt, mag niet in direct contact komen met de metalen constructie van de transporteenheid.
- Voor het vervoer over de weg wordt dit geregeld in rubriek 5.5.3 van het ADR. Voor vervoer via de lucht zijn de regels vastgelegd via de IATA Temperature Control Regulations (TCR).
Droogijs in het dagelijkse leven
Vloeibaar stikstof en koolstofdioxide kunnen gebruikt worden om allerlei middelen, voeding of farmaceutische producten diepgekoeld of bevroren te bewaren zoals hierboven aangeduid. Daarnaast kan het gebruikt worden om bepaalde effecten op te wekken al of niet voor plezier in het dagelijkse leven.
Om op de gevaren hiervan te wijzen, hebben diverse organisaties hierover gerapporteerd:
- Safety of novel use of liquid nitrogen and dry ice in the food and beverage industry
- Dry Ice: A Deadly Party Favour
- Why Is Dry Ice Dangerous?
Op youtube zijn er ook diverse filmpjes met droogijsexperimenten. Doe deze thuis niet na, zelf niet met de nodige beschermingsmaatregelen.
? Prenne 57
?? Op de Prenne 57 staan er modules over vaccineren, binnenlucht en veilig omgaan met droogijs op het programma.
Meer informatie
- Shipping Pfizer vaccine
- How Fedex ups plan to distribute FDA approved vaccine
- Het artikel droogijs op beswic
- Deel 1 Vaccins: veilig van het laboratorium naar de bovenarm
- Deel 2 Vaccins: veilig van het laboratorium naar de bovenarm
[bron: BeSWIC]