Waarom is hervorming nodig?
De sociale partners van de Hoge Raad signaleren een aantal structurele problemen die al jaren gekend zijn:
- Tekort aan arbeidsartsen: De beschikbaarheid van arbeidsartsen is onvoldoende en zal in de toekomst verder onder druk komen te staan.
- Ongelijke toegang tot arbeidsgeneeskunde: Werknemers in micro- en kleine ondernemingen en kwetsbare groepen ontvangen onvoldoende medische opvolging, terwijl juist zij hier vaak meer nood aan hebben.
- Onderbenutting van expertise: De deskundigheid van arbeidsartsen wordt niet optimaal ingezet voor preventie en gezondheidsbevordering.
- Veranderende arbeidsmarkt: Digitalisering, technologische evoluties, de aandacht voor mentale gezondheid en een vergrijzende populatie zorgen voor nieuwe uitdagingen.
De Hoge Raad pleit daarom voor een hervorming die de sterke punten van het huidige systeem behoudt, maar tegelijkertijd de arbeidsgeneeskunde efficiënter en doelgerichter maakt.
Basisprincipes voor een toekomstgerichte arbeidsgeneeskunde
De voorgestelde hervormingen zijn gebaseerd op acht kernprincipes:
- Gelijk speelveld voor gezondheidstoezicht – Alleen erkende actoren mogen taken uitvoeren die wettelijk zijn voorbehouden aan preventiediensten.
- Aanpak van ontmoedigende factoren – De huidige tariefstructuur moet herzien worden om een evenwichtige dienstverlening te garanderen.
- Betere gegevens en evaluatie – Betrouwbare en centraal beschikbare data zijn nodig om de impact van hervormingen te beoordelen.
- Preventie als prioriteit – Gezondheidstoezicht moet proactief bijdragen aan het welzijn van werknemers in plaats van zich te beperken tot curatieve acties.
- Koppeling tussen individueel en collectief beleid – Arbeidsartsen moeten niet alleen individuele medische consultaties uitvoeren, maar ook bijdragen aan het bredere preventiebeleid van organisaties.
- Extra aandacht voor kwetsbare groepen – Werknemers met hogere gezondheidsrisico’s en een zwakkere socio-economische positie moeten beter worden beschermd.
- Gelijke en kwalitatieve gezondheidsopvolging – Hervormingen mogen bestaande ongelijkheden niet vergroten en moeten de kwaliteit van de dienstverlening verhogen.
- Verantwoord gebruik van digitalisering – Digitale tools en AI kunnen ondersteuning bieden, maar mogen de kwaliteit en toegankelijkheid van arbeidsgeneeskunde niet ondermijnen.
Drie sleutelelementen voor hervorming
De sociale partners van de Hoge Raad stellen drie concrete verbeterpunten voor:
1. Arbeidsartsen als coördinator van gezondheidstoezicht
- Arbeidsartsen moeten een centrale rol spelen in het gezondheidsbeleid van ondernemingen.
- Bedrijfsbezoeken, comitévergaderingen en samenwerking met interne preventiediensten versterken hun impact.
- Sectorale en doelgroepgerichte aanpak moet beter uitgewerkt worden.
2. Risicoanalyse als basis voor taakverdeling
- Arbeidsartsen moeten de risicoanalyse coördineren en toezien op de kwaliteit ervan.
- Preventieve gezondheidscontroles moeten gericht worden ingezet voor werknemers die hier het meeste baat bij hebben.
- KMO’s kunnen ondersteund worden door sectorale risicoanalyses.
3. Duidelijke taakverdeling tussen arbeidsarts en verpleegkundige
Door het tekort aan arbeidsartsen kunnen bepaalde taken worden gedelegeerd aan verpleegkundigen, mits strikte voorwaarden:
- Een wettelijk kader bepaalt welke taken verschoven kunnen worden.
- Verpleegkundigen moeten een gespecialiseerde opleiding krijgen.
- Transparantie over taakverdeling, kosten en tijdsbesteding is noodzakelijk.
- De arbeidsarts blijft eindverantwoordelijk voor het gezondheidstoezicht.
Wat is de volgende stap?
Op 26 juni 2025 zal de Hoge Raad een aanvullend advies uitbrengen met concrete voorstellen voor regelgeving. Het huidige advies wordt overhandigd aan de Minister van Werk als basis voor verdere discussies.
Meer informatie
Bron: Hoge Raad, Edelhart Y. Kempeneers - Attentia
