Het voorbije jaar trad François – Çois – Colin toe tot de Raad van Bestuur van Prebes. Daarnaast begon hij in datzelfde jaar aan een nieuwe job bij Stad Antwerpen en dan was er natuurlijk ook nog corona ... Een mens zou van minder moe worden, maar dat lijkt niet zo te zijn voor Çois. We spraken met hem over preventie en troffen een aimabel persoon die met zijn twee voeten stevig op de grond staat en een uitgesproken en doordachte visie heeft over wat preventie wel en niet moet zijn.
De loopbaan van Çois
Çois is sinds 2004 preventieadviseur. Hij startte als technieker (elektrotechnicus) in het ZNA Stuivenberg. In 2004 kreeg hij de kans om er preventieadviseur te worden. Na enkele jaren volgde hij de opleiding niveau 1 en ging hij ook meer beleidsmatig aan de slag. Hij startte onder meer met het uitbouwen met een netwerk voor preventieadviseurs van de ziekenhuizen in en rond Antwerpen.
Het was boeiend om al die jaren aan preventie te doen in het ziekenhuis, want er vallen heel wat noodsituaties voor en je komt er in contact met alle domeinen van de welzijnswet.
In 2020 kreeg hij de kans om diensthoofd arbeidsveiligheid te worden bij GPD (de gemeenschappelijke preventiedienst) Antwerpen, waar hij met zeven collega’s het welzijn mag begeleiden onder meer van de stad Antwerpen, Brandweerzone Antwerpen, Beschut Wonen, Vespa, … Dit was een uitdaging die hij niet kon laten schieten.
De preventieadviseur als coach
Voor Çois zijn de coachende eigenschappen van de preventieadviseur een deugddoend onderdeel van de job. Ook het levenslang leren, een cruciaal element voor een sterk preventieadviseur, vindt hij fijn. De preventieadviseur is meer dan een technisch expert, de rol wordt alsmaar breder en brengt boeiende uitdagingen met zich mee. Hoe de preventieadviseur hiermee omgaat, zal zijn positie in de toekomst bepalen, stelt Çois.
Hij waarschuwt ook: door de vaccinaties zal de crisis nog niet meteen gedaan zijn. De economische impact is niet te onderschatten. De financiële impact op een bedrijf is ook van belang voor de preventieadviseur. Er wordt te vaak gesteld dat de preventieadviseur alleen maar advies geeft, maar een bedrijf zonder medewerkers en geld kan niet blijven bestaan.
De aanpak van de preventieadviseur zal zijn positie in de toekomst bepalen
De spanning tussen welzijn en economie komt nu fel naar boven bij iedereen. Als stad moet je je bovendien steeds verantwoorden bij de burger. Investeringen in veiligheid moet je goed onderbouwen. Dit is belangrijk als preventieadviseur, zeker nu. Het is een pendule: is er overschot? Dan mag je bij wijze van spreken alles vragen. Maar wordt de riem aangetrokken? Dan wordt over alles twee keer nagedacht.
We hebben als preventieadviseurs een lange weg afgelegd, van politieagent en controleur tot preventieadviseur.
We gingen een adviserende rol opnemen. Belangrijk is dat dit niet beperkt blijft tot enkel maar een advies, maar dat de preventieadviseur ook verder gaat en een plan van aanpak voorziet, geënt op het bedrijf. Dat hij mee nadenkt welke de juiste opties zijn voor een bedrijf en wat de return on investment van preventieve acties zal zijn, liefst nog voor het advies wordt voorgelegd aan het management.
De waardering voor de rol en functie van de preventieadviseur zal samenhangen met deze positionering. Volgt hij louter wettelijke regeltjes? Of denkt hij mee met een bedrijf en werkt hij een plan van aanpak uit dat rekening houdt met veiligheid, welzijn in de brede zin én economische aspecten?
Çois ziet nog een positieve evolutie, met name de grotere aandacht voor de soft skills van welzijn en van de preventieadviseur. Er komt meer aandacht voor de psychosociale aspecten van het werk en ook hierin is een belangrijke rol voor de preventieadviseur weggelegd.
Van preventie-eilandje naar geïntegreerd beleid
De preventieadviseur is tegenwoordig dus vooral een generalist, geen expert meer. Hij moet dan ook generalistisch of coördinerend optreden. Zijn externe dienst goed gebruiken. De verzekering goed gebruiken. Hij is de spil die samenwerkt met de verschillende partijen en het geheel coördineert.
De preventieadviseur hoeft dan ook niet alles in detail te kennen. Daarvoor wendt hij zich tot een expert.
Er zijn meer en meer organisatieskills nodig en kennis van organisatiestructuren, zegt Çois. De preventieadviseur moet meer kennen over change, want alles is continu in verandering. Maar het probleem is, wat ga je schrappen in de opleiding om hiervoor plaats te maken? Dat is natuurlijk een moeilijkheid.
Belangrijk is dat het globaal preventieplan een plan wordt van het bedrijf en niet van de preventiedienst alleen. Vraag aan medewerkers: wat doe jij voor het welzijn van medewerkers? Dat onderschatten veel mensen. Als je het archief digitaliseert, werk je ook aan de brandveiligheid van het gebouw. We moeten zo meer koppelingen maken en geïntegreerd denken waar het preventie betreft. Een preventiebeleid dat losstaat van de andere activiteiten in een organisatie, is weinig zinvol.
Altruïsme, een noodzakelijke eigenschap voor de preventieadviseur
In de ideale wereld is de preventiedienst altruïstisch, zegt Çois. Het welzijn van medewerkers moet prioritair zijn, niet hoeveel pluimen je op je hoed kan steken. Je zal als preventieadviseur met weinig waardering kunnen leven, vooral in grote organisaties.
Gelukkig is er veel hulpvaardigheid en solidariteit onder preventieadviseurs. Het is belangrijk dat je niet telkens het warm water moet uitvinden. Dat is ook de kracht van Prebes als netwerk van experten.
Advies voor startende preventieadviseurs
- Ik raad studenten altijd aan om hun netwerk te raadplegen, zegt Çois. Starters hebben het meeste coaching nodig, ze missen praktijkervaring. Maar ook andere ervaring dan preventie kan nuttig zijn om op terug te vallen. Het is wellicht het moeilijkst voor preventieadviseurs die pas van school komen.
- Ook is het belangrijk om je niet boven andere mensen te plaatsen. Toen Çois net preventieadviseur geworden was, kwam hij in een T-shirt in plaats van het standaard geruite hemdje van de preventieadviseur. Met je kleding kan je veel zeggen, zegt hij, je kan ervoor zorgen dat je toegankelijker bent, of net afstand scheppen.
- Coaching begint met luisteren en ruimte te geven voor groei. Laat medewerkers zelf hun verhaal vertellen en de oplossingen aanreiken. Als preventieadviseur kan je hier als coach een belangrijke rol in spelen. Durf ruimte te laten om invulling te geven door de medewerker.
- Tot slot: wees altruïstisch. Het is, stelt Çois, de essentie van welzijn.
Prenne 57
? Op Prenne 57 zit Çois op de sofa bij Cath Luyten, in gesprek over preventie en welzijn.