Op 26 februari vond het Prebes webinar plaats over de vertrouwenspersoon, de preventieadviseur psychosociale aspecten (PAPSY) en het beroepsgeheim. Meer dan 300 deelnemers konden vragen stellen via de chat aan onze experten,Tom Balthazar en Annick Alders. Zij gaven een helder inzicht in de kracht en de beperkingen van het beroepsgeheim binnen het domein van psychosociaal welzijn op het werk.
De kern van het beroepsgeheim: zwijgplicht
Tom Balthazar lichtte eerst de kern van het beroepsgeheim toe: het beroepsgeheim houdt in dat men zwijgplicht heeft over alles wat men verneemt bij de uitoefening van het beroep. Het gaat daarbij niet enkel over professionele gegevens en confidenties, maar over alles wat vernomen en geobserveerd wordt binnen de vertrouwensrelatie.
Deze zwijgplicht blijft bestaan na het einde van de professionele relatie (en ook na de dood). De zwijgplicht neemt niet weg dat persoon die men bijstaat (‘geheimplichtige’) zelf confidentiële gegevens kan bekend maken. In de praktijk zien we dat een vertrouwenspersoon er wel eens van beticht wordt vertrouwelijke informatie te hebben gedeeld, terwijl in feite de medewerker zelf de informatie heeft verspreid. Het is belangrijk hier alert voor te zijn.
Uitzonderingen op het beroepsgeheim
Er bestaan talrijke uitzonderingen met mogelijkheden of zelfs verplichtingen om te spreken. Sommige uitzonderingen staan in de wet beschreven, andere werden afgeleid uit rechtspraak, rechtsleer of deontologische codes. De uitzonderingen werden tijdens dit webinar overlopen en besproken, onder meer:
- Gedeeld of toevertrouwd beroepsgeheim
- Getuigenis in rechte
- Noodtoestand
- Hulp aan kwetsbare personen
Bescherming van een systeem
Annick Alders duidde het belangrijke onderscheid tussen beroepsgeheim, vertrouwelijkheid en discretieplicht, begrippen die wel eens door elkaar gehaald worden. Het doorbreken van de contractuele vertrouwelijkheid kan leiden tot ontslag, maar het doorbreken van het beroepsgeheim kan leiden tot geldboetes en gevangenisstraffen.
De vertrouwenspersoon en de PAPSY (zowel de interne als de externe PAPSY) zijn gebonden door het beroepsgeheim, zoals bepaald in de welzijnswet en in het strafwetboek.
Zij duidde ook het belang van het beroepsgeheim voor preventie van psychosociale risico's op het werk.
Waarover moet je zwijgen?
Het gaat concreet over geheimen die aan de vertrouwenspersoon of de PAPSY zijn toevertrouwd uit hoofde van hun hoedanigheid of beroep.
Tijdens het webinar kwamen dan ook heel wat vragen binnen via de chat over dubbele functies (bijvoorbeeld: de vertrouwenspersoon is tegelijk ook HR-medewerker) of het verkrijgen van informatie buiten de officiële functie als vertrouwenspersoon (bijvoorbeeld: iemand spreekt je als vertrouwenspersoon terloops aan in de refter).
Gedeeld beroepsgeheim
De PAPSY en de vertrouwenspersoon kunnen onderling informatie uitwisselen die nodig is voor het vervullen van hun opdracht. Je zal als PAPSY maar een supervisie voor vertrouwenspersonen begeleiden zonder dat er inhoudelijke informatie mag gedeeld worden. Dat is natuurlijk bijzonder moeilijk.
De PAPSY en de vertrouwenspersoon mogen ook informatie uitwisselen met de arbeidsarts, met name informatie die noodzakelijk is om geschikte maatregelen te nemen. Daarbij is de toestemming van de verzoeker vereist.
De kerngedachte is altijd: er mag alleen informatie uitgewisseld worden in het belang van de verzoeker.
Meer informatie
- Bekijk de presentatie van dit webinar | Prebes Kenniscentrum
- Uitzonderingen op het beroepsgeheim van vertrouwenspersoon en PAPSY| Prebes Kenniscentrum
- Beroepsgeheim van de PAPSY bij psychosociale risico’s, een evenwichtsoefening | Cautius
- Inbreuk op het beroepsgeheim van de vertrouwenspersoon | Cautius
- Aanstelling van de vertrouwenspersoon | Prebes Kenniscentrum
- Aanstelling van de preventieadviseur psychosociale aspecten | Prebes Kenniscentrum
Blijf op de hoogte
? Prebes zet meer in op psychosociale thema’s. Blijf je graag op de hoogte? Schrijf je in voor onze psychosociale nieuwsbrief.